BAÇO KİRO’NUN SEYAHATİ 1874 Tarihli Kiril Harfli Türkçe Eser (İnceleme-Dizin-Tıpkıbasım)

Bu kitap, Bulgar yazar Baço Kiro’nun 1874 yılında Rusçuk’ta Kiril harfleriyle kaleme aldığı İkinci Seyahat adlı metni bilimsel bir incelemeyle günümüz araştırmacılarına sunmaktadır. Balkan coğrafyasının günümüze ulaşmış ender Türkçe belgelerinden biri olan eser, 19. yüzyıl Bulgaristan sahasında kullanılan Türkçenin ses, biçim ve cümle düzeyindeki özelliklerini yansıtması bakımından önemli bir dil verisi niteliği taşır.

Kitapta önce yazarın yaşamı ve metnin tarihsel arka planı ele alınmakta; ardından Balkan ve özellikle Bulgaristan Türk ağızlarının gelişimi, sınıflandırılması ve belirgin dil özellikleri açıklanmaktadır. Metnin Latin harfli çeviri yazısı, dil malzemesinin güvenilir biçimde incelenmesine olanak sağlayan temel bir başvuru bölümü olarak sunulmuştur. Hazırlanan Gramatikal Dizin ve Özel Adlar Dizini, metindeki biçimsel ve söz varlığına ilişkin unsurları düzenli bir yapıda değerlendirerek ağız araştırmaları ve tarihî dil incelemeleri için işlevsel bir çerçeve oluşturur.

Kitabın sonunda yer alan tıpkıbasım, metnin özgün yazı biçimine doğrudan erişim sağlayarak araştırmacıların kaynak metni çeviri yazıyla birlikte incelemesine imkân tanır. Bu yönüyle çalışma, Rumeli Türkçesinin yerel çeşitliliğini ortaya koyan bütünlüklü bir filolojik değerlendirme sunmaktadır.

Kitap, Balkan Türk ağızları, diyalektoloji ve tarihî metin çözümlemeleriyle ilgilenen araştırmacılar için önemli bir kaynak niteliğindedir.