E-Kitap - METİN DİLBİLİMSEL BİR İNCELEME: Feyzi Ersoy ‘Bir Kitaba Tutuldum’

Dil, dünya üzerindeki her duyguyu, düşünceyi, durumu, olayı ifade edebilme kabiliyetine sahip uçsuz bucaksız bir sahadır. Bu sonsuz sahada ifade edilen konu, olay ve durumlar da sırasıyla sözcüklerin, cümlelerin, cümle üstü birimlerin aracılığıyla ifade edilebilmektedir. Bir araya getirilen bu dilsel birimler dil bilgisel ve anlamsal ilişkilerin doğru kurulması koşuluyla metin oluşturabilmektedir. Metinler dilbilimsel açıdan incelenirken metin olmanın 7 ölçütü olarak kabul edilen bağdaşıklık, tutarlılık, kabul edilebilirlik, amaçlılık, bilgisellik, durumsallık, metinlerarasılık başlıkları açısından değerlendirilmektedir.

Bu çalışmada Prof. Dr. Feyzi Ersoy’un ‘Bir Kitaba Tutuldum’ isimli romanı, ‘bağdaşıklık’ ve ‘tutarlılık’ ilkeleri açısından ele alınmıştır. Birinci bölümde metnin yüzey yapısındaki dil bilgisel ilişkilerini konu edinen bağdaşıklık kavramı açıklanmış, bağdaşıklık kavramı 5 ayrı başlık hâlinde ele alınmıştır. Ele alınan her bir başlık, örnekler üzerinden yorumlanarak bağdaşıklık ilkesinin ne ölçüde sağlanabildiği değerlendirilmiştir. İkinci bölümde ise metnin derin yapısındaki ilişkiler üzerinde durulan tutarlılık kavramı açıklanmış ve metin olay bazlı konu sıralaması, zaman ve mekân odağı, dil ve üslup, metinlerarasılık işaretleyicileri açısından ele alınmıştır. Bu çerçevede değerlendirilen metnin tutarlılığı tartışılmıştır.